Het is zeer opvallend dat onze eigen politici, maar ook de Europese bestuurders inhoudelijk, zeer merkwaardig, en niet adequaat reageren op de gigantische elektronische spionage die Amerika uitvoerd ook bij bevriende naties. Het lijkt wel alsof Amerikaanse en Nederlandse politici denken dat als het gaat om email en internet opeens andere wetten gelden over bescherming van burgerrechten.
Om dit uit te leggen een paar opmerkingen vooraf.
Natuurlijk kan Amerika, Rusland, China en zelfs Nederland volhouden dat deze landen voor hun “eigen” veiligheid met name in oorlogssituaties buitenlandse mogendheden en burgers zullen bespioneren vanuit hun nationale veiligjeid. Dat feit neemt niet weg dat het land waarin en -over men dan spionneert dit altijd als verkeerd, staatsgevaarlijk en illegaal zal aanmerken. Vaak staat op spionage de zwaarste straffen. Als diplomaten worden betrapt worden ze uitgewezen, bij het land bekende spionnen komen het land niet meer in, of worden gearresteerd en voor de rechter gebracht. Dat geldt uiteraard voor vijandige landen en organisatie, maar ook voor neutrale en bevriende naties: spionage is illegaal en spionnen worden vervolgd. Dat is een grondregel vroeger en ook nu nog steeds.
Ook Nederland doet aan spionage, en heeft daar hopelijk goede reden voor, maar als het gaat om het bespioneren van eigen burgers dan gelden ook voor de inlichtingendiensten regels en zijn er toezichthouders en rechters betrokken bij het handhaven van die regels. Omdat per definitie natuurlijk spionage alleen effectief is als het undercover gebeurd voltrekt het stellen van de doelen waarop de spionage zich richt en de methoden die daarbij worden toegepast buiten ons dagelijks waarnemingsvermogen, maar die regels zijn er wel degelijk. Daarmee beschermen we de rechten van de burgers, die in ons (grondwettelijk) rechtsteem er vanuit mag gaan dat haar gangen, ideeen en opvattingen niet naar willekeur en continu door de overheid worden nagegaan en gedocumenteerd. Dat zijn namelijk de verwerpelijke DDR- Stasi technieken, een vorm van overheidscontrole die we naar we mogen hopen ook in Nederland nog steeds als verderfelijk zien.
Dergelijke burgerrechten regels gelden geldt ook bij het “resercheren” van “gewone” misdadigers: daar zijn strikte regels voor, en een onafhankelijke rechter dienst bij overtreding in het belang van het onderzoek door de overheidsinstanties vooraf toestemming te geven.
Nu is het natuurlijk mogelijk dat bevrienden naties hun spionage activiteiten coördineren en verdelen als er “gevochten” moet worden tegen een gezamenlijke vijand. We delen dan wederkerig onze gegevens uit en verdelen ook de werkzaamheden. Zo doen bondgenoten dat en ze halen het dan niet in hun hoofd om hun bevriende naties daarenboven ook nog eens te gaan spioneren.
Nu terug naar de feitelijkheid van het opereren van de NSA zoals die uit de openbaar gemaakte stukken van Snowden duidelijk zijn geworden:
1. de macht die de NSA gebruikt om wereldwijd het internet af te luisteren is gebaseerd op US wetgeving die is gemaakt na de aanval door islamitische fanatici op de Twin Towers in New York. Er is in Amerika wel degelijk een discussie of het op deze schaal afluisteren van de eigen burgers past binnen de grondwet, maar het afluistren van NIET US burgers staat niet ter discussie, immers dat doet de VS al zolang het bestaat en dat wordt vanuit het Amerikaanse perspectief ook geheel legaal gevonden. Alles wat de NDSA doet wordt dus in de VS goedgepraat als methode de burgers tegen terroristische aanslagen te beschermen.
2.