Vulkaan uitbarstingen zijn aan de orde van de dag en aktueel in vele delen van de wereld. De luchtvaart (en dus de luchtvaart maatschappijen) heeft daar in het algemeen goed en praktisch mee leren leven. En voor diegene die de kritiek van de luchtvaartmaatschappen op de overheid in deze zaak gaan vergelijken met economsiceh belangen boven die van de belangen van de consument: het afbreuk risico van een luchtvaartmaatschappij bij ongelukken en onverstandig gedrag is zo groot dat de luchtmaatschappij eerder geneigd te zijn risico’s te vermijden dan de regelgevers en de regelhandhavers. En natuurlijk is het een enkele keer fout gegaan, maar gezien het aantal stof van vulkanen in de admosfeer eigenlijk ook opvallend weinig en de luchtvaart heeft zelf daaruit geleerd wat ze in dit soort situatie kunnen doen en wat vooral niet. in ieder geval zijn de luchtvaartmaatschappijen op dit materie deskundig en de europese ambtanbaren en (engelse) meteorologen niet.
Wat we nu in West-Europa zien lijkt toch vooral op veel bombarie om niks. Wat zou hier aan de hand kunnen zijn? Angst!? Zoals met de onheilspelling over de effecten van de CO2 van de auto’s! Het lijkt er op. Er zijn een paar opvallende overeenkomsten:
- De paniek lijkt vooral een (west-europese) karakter trek te zijn; toevallig het gebied met opm alle fronten gebrek aan kwaliteit van politici en ambtenaren; zeker op het niveau van de Europese Unie. Zwakke politici kenmerken zich door niet de juiste vragen te stellen aan de ‘deskundigen”, bang te zijn voor de wijze waarop de pers de politieke mogelijk hun gedrag bekritiseerd, en slecht in het kiezen van de juiste ambtenaren en adviseurs.
- De politiek stelt een ongefundeerd vertrouwen in de (voorspellende) uitkomsten van wetenschappelijke modellen. We weten van de weermodellen en de modellen over klimaatveranderingen, dat die ingewikkelde modellen weinig betrouwbaar zijn. Curieus is dat ook hier het engelse MET-instituut hier weer een sleutelrol in speelt terwijl de manipulatie van de klimaatmodelen nu zo onder wetenschappelijke kritiek is gekomen.
- In dat kader vergeet de politiek (en de media) de uitkomsten van de modellen gewoon te vergelijken met de ‘werkelijkheid’. Geen enkele voorspelling van de UN-klimaatmodellen zijn uitgekomen; toch is het vetrouwen in de waarheid van haar uitkomsten ongeschonden. Duitsland en Nederland sturen vliegtuigen de lucht in om één-enánder te checken (conclusie niets aan de hand), toch duurt het nog twee dagen voordat de middelmatige ambtenaren hun modellen-uitkomsten gaan relativeren.
- En dan de media: met name de oude print media, die hun mond voortdurend vol hebben over hun maatschappelijke taak de de overheid, de politiek en zijn actoren kritisch te volgen, produceren geen enkel eigen onderzoek en stellen geen enkele kritische vraag over de vanzwelfsprekendheid dat het luchtruim gesloten is en blijft. Ook dit gedrag heeft opvallende overeenkomsten met de rol die de pers heeft bij het debat over de klimaatveranderingen . Mogelijk ook vooral een gebrek aan kwaliteit, maar zeker ook omdat de journalisten eigenlijk met de huidige politieke elite twee handen op één buik hebben. Deze politieke vooringenomenheid belemmerd het stellen van kritische en voor de hand liggende vragen: Hoe zit het in andere delen van de wereld waar de luchtvaart geconfronteerd wordt met vulkanisch as? Hoe zit het het de stofdichtheid als een kleine aspluim over een zo’n groot gebied wordt verspreid; dat moet toch enorm verdunnen? Wat weten we eigenlijk van de hoeveelheden as productie en verhouding tot de verdunning. Op basis van welke (gemeten) data heeft men besloten het luchtruim te sluiten: hoe groot moet de dischtheid en samenstelling zijn om een gevaar op te leveren voor de vliegtuigmotoren. Weten we dat? enz.
Dit geval van vulkanisch as en de wijze waarop de overheidsdienaren van de Europese Unie om gaan met dit soort risico’s doet het ergste vrezen. Want één ding is zeker: om alle risico’s voor de luchtvaart uit te sluiten, verbied je het vliegen; als je geen verkeersslachtoffers meer accepteerd verbied je het autorijden, als je geen ten onrechte veroordelingen meer wil van misdadigers kan je ze beter maar niet meer vervolgen en berechten, enz. Als de tolerance zero wordt voor het accepteren van risico’s voor de consument zal heel het radar werk stil komen te staan. Zo komen we nooit meer de economische crisis te boven!
Iets over het spanningsveld van wetenschap, de wijze waarop de politiek daarmee omgaat en de invloed van de publieke opinie zie het artikel op de weblog “Watts is up with that”.