In de geciviliseerde wereld, zoals wij in het Westen onze vrije westerse samenleving graag classificeren, zijn onze grondwetten met daarin vastgelegde burgerrechten de basis van onze rechtsstaat.
Burgerrechten worden in Wikipedia gedefinieerd als “…een categorie van rechten met als doel persoonlijke vrijheden van burgers te beschermen tegen ingrijpen door nationale overheden.” Burgerrechten zijn natuurlijk alleen burgerrechten als ze door de overheid niet geschonden worden, ook niet als ‘nood de wet breekt‘ of er grenzen aan zijn. Daarom zijn het burgerrechten.
Verder is het goed je te realiseren dat we alleen burgerrechten hebben in samenlevingen waar er überhaupt een overheid is, die kennelijk bevoegdheden heeft, of zich kunnen toe-eigenen waartegen de burger beschermd dient te worden. Burgerrechten zijn dus ook geen onderwerp waarover de gebruikelijke procedures om tot wetten en besluiten te komen bij meerderheid over wordt besloten. Burgerrechten zijn door geen enkele overheid of politieke besluitvorming buiten de orde te stellen. Daarom zijn en heten het grondrechten.
Dat concept wordt door veel mensen, en met name politici en bestuurders, niet goed begrepen. Onze grondwet ademt dat al uit doordat bij alle grondrechten braaf wordt gezegd “Beperking van dit recht is mogelijk in de gevallen bij de wet bepaal” of woorden met gelijke strekking. We hebben dat gezien bij de maatregelen rond Covid, waarbij met gemak door de politici grondrechten terzijde werden geschoven.
Vrijheid van Meningsuiting is wel het meest in het oog lopende grondrecht dat per definitie absoluut is, en alleen daardoor de functie heeft als een grondrecht van iedere burger. Immer als het grondrecht niet absoluut is, betekent dat er iemand moet zijn die de gewenste beperkingen ook zal moeten beoordelen, en die beoordelaar is per definitie onderdeel van de staat en haar vertegenwoordigers. En die vrijheid van meningsuiting is er juist om kritiek op het handelen van diezelfde overheid en overheidsdienaren te kunnen hebben en de mogen uiten. Beperkingen van het grondrecht is dus een uitgelezen kans van de heersende machthebbers om criticasters de mond te snoeren. Iets wat we in de praktijk nu ook zien gebeuren bij het de nek proberen om te draaien van ‘Ongehoord Nederland’ op de publieke omroep.
Wat grondrechten eigenlijk zijn en waarom ze moeten zijn om ons tegen de almacht van de overheid te beschermen, wordt ook door redelijke en boven elke twijfel democratische politici niet helemaal begrepen. Ik zag dat onlangs gedemonstreerd door Wahhab Hassoo, die ik hoog heb zitten en alles behalve beschuldig van anti democratische gevoelens of gedrag.
Hij wordt bedreigd omdat hij een lezing wilde gaan geven bij Herinneringscentrum Kamp Westerbork. Die bedreigingen zijn kwalijk en in een fatsoenlijk land als Nederland verwerpelijk. Hassoo dient uiteraard ongehinderd zijn lezing te geven, zijn analyse en mening te presenteren, en wij horen dat ongestoord tot ons te nemen, om vervolgens als we dat nodig vinden daarop inhoudelijke met hem te discussiëren.
In een artikel op TPO geeft Wahhab Hassoo dat het een dieptepunt is dat je niet gewoon een lezing kunt geven. En hij heeft gelijk. Zie hier zijn artikel.
Echter in zijn artikel zegt hij ook het volgende “Vrijheid van meningsuiting heeft ook grenzen, alleen heeft de overheid deze grenzen niet duidelijk vastgesteld Mag je nu bijvoorbeeld wel of niet zwaaien met een ISIS-vlag?¨
En zo’n uitspraak laat zien dat Hassoo het begrip grondrechten niet helemaal goed begrepen heeft, en dat je ook kunt discussiëren over of vrijheid van meningsuiting wel of niet grenzen heeft, maar dat het juist NIET de overheid is die daaraan grenzen kan stellen, en dat er uiteraard in Nederland met ISIS-vlaggen moet kunnen worden gezwaaid. Dat is namelijk een grondrecht van iedere Nederlander in Nederland.