OK, we hebben bedacht dat we schoolkinderen een door heel geleerde studeerkamer-deskundigen samengestelde spellingslijst, het groene boekje, met bijbehorende spellingsregels foutloos moeten leren toepassen. In zo’n systeem moeten onze onderwijzers en leraren deze onmenselijk taak wel laten uitvoeren en zullen ze die regels wel ongeveer moeten kunnen toepassen en uitleggen. Onmenselijk omdat werkelijk geen Nederlander voor 100% foutloos – uit zijn hoofd – volgens de wet kan (leren) spellen.
Maar los daarvan, spellingsregels in de huidige vorm zijn nutteloos en dienen geen ander doel dan dat heel veel mensen een minderwaardigheidscomplex aan te praten. Want vanaf dag één op school worden we gehersenspoeld, dat foutloos spellen hééél belangrijk is en dat het niet foutloos kunnen spellen laat zien hoe (a) dom je bent, (b) en je dus niet verder kan leren, (c) én dus niet vooruit komt in de echte wereld en tenslotte, de ergste kwalificatie: (d) dan ook niet zuiver kan denken.
Kortom niet goed (kunnen) spellen maakt van je een maatschappelijke paria. Hoe diep die afkeuring verankerd is, blijkt wel uit de voortdurende uiterst aggressieve toon die taalpuristen voortdurend uitstoten. Over haatzaaien gesproken!
Het fanatisme heeft overeenkomsten met wat we 100 jaar geleden op school ook nog dachten dat de norm moest zijn: met de rechterhand schrijven. Dat vooroordeel heeft aan veel kinderen schade toegebracht, op dezelfde manier waarop het gezeik van taalpuristen dat doet. Er is namelijk een categorie kinderen die (ondanks bewezen intteligentie, ja geachte taalpurist, u kunt zich dat niet voorstellen, die regels eenvoudig niet kan leren! Maar ze zijn wel intelligent, kunnen studeren tot op het hoogst niveau, en hebben veel bereikt in deze samenleving.
Wat de absolute eis van het belang van foutloos moeten kunnen spellen gaat voorbij aan het eenvoudig te constateren feiten: (1) bijna geen tekst in het dagelijkse leven is foutloos gespeld, en zie: ze worden gewoon gelezen en begrepen, (2) iedereen die schrijft heeft er belang bij dat hij gelezen en begrepen wordt en daarom zal hij er zelf voor zorgen – zonder regels – dat zijn spelling zal voldoen aan een niveau van standarisatie die op een natuurlijke wijze tot stand komt, op dezelfde wijze waarop mensen die SMSen versturen, tweets maken er voor zorgen dat de geheimtaal die ze tenopzichte van ABN en het groene boekje, door de ontvanger wel degelijk begrepen wordt. De wens om het ABN te standariseren maakt de kloof tussen studeerkamertaal en het werkelijke taal gebruik alleen maar groter. Taal leeft, en dat geldt dus ook van de spelling van de taal. (3) Het vinden en maken van spellingsregels vervult een sterke behoefte van taalanalitici. Prachtig en nuttig. Maar door spellingsregels leren mensen niet van naturen te spellen, en helpt dus niet in de praktijk; op vergelijkbare wijze hoe kinderen de betekenis van woorden, meestal feilloos, snel en efficient kunnen leren zonder en voordat ze de betekenis van het woord in een woordenboek kunnen opzoeken.
